2008 (rok LXII)

nr 2 (281)

Spis treści:

English Summaries

ZBIGNIEW BENEDYKTOWICZ

O prowincji

 Pochwała prowincji – tytuł tego numeru zapożyczyliśmy z ostatniej edycji Sandomierskich konferencji etnologicznych, o których piszą, należące do Sekcji Etnograficznej Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, organizatorki tych spotkań: Irena Godyń (pomysłodawca i koordynator konferencji), Katarzyna Batko, Justyna Masłowiec, Halina Sadecka.

Sandomierskie spotkania to ważny przyczynek do rozważań o prowincji w ogóle, jak i do jej współczesnego obrazu (tekst zawiera programy wszystkich dotychczasowych edycji i zapowiedź kolejnej). W tej części zamieszczamy artykuły przedstawione w Sandomierzu, od początku przygotowane także z myślą o opublikowaniu ich na łamach „Kontekstów”. Ukazują się tu w nieco zmienionych, uzupełnionych i poszerzonych wersjach. Idea była taka: chociaż, każde ze spotkań w Sandomierzu owocuje odrębną publikacją, warto tę cenną inicjatywę i głos z „prowincji” wesprzeć, rozpropagować i włączyć w szerszy obieg refleksji nad znaczeniem, rangą, wagą tego słowa i pojęcia: prowincja. Warto ten głos (publikacje sandomierskie ukazują się w 200 egzemplarzach, „Konteksty” w 1000.) wzmocnić, dotrzeć z nim do szerszego kręgu potencjalnych czytelników.

W dalszej części numeru, w bloku tekstów poświęconych Taduszowi Kantorowi zamieszczamy zapis rozmowy ze spotkania w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie, przygotowanego przez krakowską Cricotekę, jakie miało miejsce w związku z prezentacją płyty (cyfrowo zrekonstruowanego) filmu Andrzeja Wajdy Umarła klasa, będącego rejestracją słynnego spektaklu Tadeusza Kantora i drugim, nowym wydaniem książki Jana Kotta Kadysz. Strony o Tadeuszu Kantorze, jakie ukazało się w wydawnictwie słowo/obraz terytoria w serii: Biblioteka Mnemosyne pod redakcją Piotra Kłoczowskiego. Książki, o której tłumaczeniu na angielski myślała Susan Sontag – uważając ją za jedną z dwu najważniejszych (obok Światła Obrazu/Camera Lucida Rolanda Barthes’a) – książek XX wieku.

Trzeci rozdział tego numeru związany jest z wystawą Andrzej Wajda. Etnograficzny remanent, przygotowaną tego lata przez Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie, która prezentowana będzie do końca października 2008.

Trzy spotkania: spotkania Sandomierskie, spotkanie w Zachęcie, spotkanie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie z „etnograficznymi” rysunkami, notatkami, filmami Andrzeja Wajdy, z autorem pamiętnego dla nas artykułu o ekranach fotografów ulicznych, zamieszczonego na łamach „Kontekstów” (wtedy tylko: „Polskiej Sztuki Ludowej” – por. Andrzej Wajda, Ekrany fotografów ulicznych, „Polska Sztuka Ludowa” Nr 1/1956. s. 3-20) – wyznaczają ton i nadają rytm temu zeszytowi „Kontekstów”.

Te trzy rozdziały stanowią dobrą okazję do namysłu nad tym, co znaczy: prowincja (centrum, metropolia), a jednocześnie odsłaniają obszar i teren, na którym spotyka się sztuka wysoka i „niska”, „prowincjonalna” – światowa. Wersja – jak o spektaklu Tadeusza Kantora mówi Małgorzata Dziewulska – „piwniczna” z wersją „wysoką”.

Czyż można wyobrazić sobie lepsze miejsce dla takich niezwykłych spotkań, niż nasze niszowe, zajmujące się tym, co„niskie”, postrzegane przez niektórych, jako bliskie piwnicznym rejonom, a przez innych traktowane jednak jako „wysokie”, „naukowe” pismo?