Numer 2016/2 (313) - Zbiegną się wszystkie świata strony
„Zbiegną się wszystkie świata strony” | ||
Zbigniew Benedyktowicz | Przestrzenie spotkania | 3 |
Zbigniew Benedyktowicz, Małgorzata Sady | Zbiegną się wszystkie świata strony – rozmowa o 4. Biennale Ars Polonia 2014 w Opolu | 4 |
Małgorzata Sady | Zbiegną się wszystkie świata strony | 8 |
N. N. | Program Biennale Ars Polonia | 9 |
N. N. | Barbara Drążkowska, Marcin Lenarczyk, Szymon Brzóska, Mischa Giancovich – noty | 10 |
Ewa Benesz | Biogram | 12 |
Janusz Bogucki | Teatr Ewy | 16 |
Ewa Benesz | Nie kocham Mickiewicza | 20 |
Seria tekstów prezentujących działania artystyczne Ewy Benesz, aktorki związanej m.in. z Puławskim Studiem Teatralnym oraz Teatrem Laboratorium. Wyimki z dzienników oraz relacje jej współpracowników dotyczą m.in. okresu, gdy Ewa Benesz współtworzyła Puławskie Studio Teatralne oraz wędrowała po wschodniej Polsce, mówiąc tekst Pana Tadeusza, a także przedstawiają jej późniejsze działania parateatralne realizowane we Włoszech. | ||
Ewa Benesz | O Zbigniewie Herbercie. Z dziennika | 40 |
Seria tekstów prezentujących działania artystyczne Ewy Benesz, aktorki związanej m.in. z Puławskim Studiem Teatralnym oraz Teatrem Laboratorium. Wyimki z dzienników oraz relacje jej współpracowników dotyczą m.in. okresu, gdy Ewa Benesz współtworzyła Puławskie Studio Teatralne oraz wędrowała po wschodniej Polsce, mówiąc tekst Pana Tadeusza, a także przedstawiają jej późniejsze działania parateatralne realizowane we Włoszech. | ||
Przemysław Łoś | Pan Tadeusz Adama Mickiewicza i Ewa Benesz – notatka o potrzebie kontemplacji | 44 |
Ewa Benesz | W akcie tworzenia | 48 |
Ewa Benesz | Demeter i Kora | 52 |
Ewa Benesz | List do Orfeusza | 55 |
Ewa Benesz | Wspomnienie | 56 |
Zbigniew Benedyktowicz | Między Warszawą a East Village | 58 |
Małgorzata Baranowska | Wewnętrzne okno miasta | 62 |
Joanna Helander | Biogram | 66 |
Joanna Helander | Emigracja | 68 |
Joanna Helander | Powrót do Luboszyc | 70 |
Joanna Helander | Pocztówka od Leopolda | 77 |
Joanna Helander | Fragmenty ścieżki dźwiękowej z filmu Powroty | 79 |
Bo Persson | Biogram | 81 |
Joanna Helander, Bo Persson | Watching the Moon at Night, reż. Joanna Helander i Bo Persson | 83 |
Inga Fonar Cocos | Biogram | 84 |
Inga Fonar Cocos | Imię | 87 |
Blok tekstów poświęconych Indze Fonar Cocos – urodzonej w Warszawie, a dziś mieszkającej w Tel Awiwie izraelskiej artystce, tworzącej głównie video – m.in. opisywaną tu pracę pt. Imię. | ||
Inga Fonar Cocos | Dwie ojczyzny | 88 |
Blok tekstów poświęconych Indze Fonar Cocos – urodzonej w Warszawie, a dziś mieszkającej w Tel Awiwie izraelskiej artystce, tworzącej głównie video – m.in. opisywaną tu pracę pt. Imię. | ||
Renata Buziak | Biogram | 90 |
Renata Buziak | Wystawa w Opolu | 91 |
Renata Buziak | Moje korzenie są tam, a cena emigracji ogromna | 93 |
Victoria Garnons-Williams | Renata Buziak: Floribundum in extremis, przeł. Małgorzata Sady | 96 |
Andriej Chrzanowski | Biogram | 100 |
Andriej Chrzanowski | O Josifie Brodskim, przeł. Bogusław Żyłko | 102 |
Andriej Chrzanowski | O filmie Półtora pokoju wywiad dla BBC, przeł. Bogusław Żyłko | 106 |
Camilla Panufnik | Biogram | 110 |
Camilla Panufnik | Polskie sosny | 111 |
Andrzej Panufnik | Biogram | 112 |
Roxanna Panufnik | Biogram | 113 |
Andrzej Klimowski | Biogram i zapis | 114 |
Piotr Dąbrowski | O plakatach Andrzeja Klimowskiego | 118 |
Marcin Giżycki | Andrzej Klimowski, poeta jawy i snu | 122 |
Krystyna Piotrowska | Biogram | 124 |
Krystyna Piotrowska | Korzystne etapy w życiu | 126 |
Katarzyna Bojarska | Sztuka miejsc niepamięci | 128 |
Tekst towarzyszący i podsumowujący kolejne edycje Projektu Próżna. „Organizując w latach 2005-2010 w kamienicach, bramach, podwórzach i pozostałościach po tychże na ulicy Próżnej wystawy najnowszej sztuki polskiej i zagranicznej, Krystyna Piotrowska inscenizowała spotkania z historią, które okazywały się równie nieoczywiste, co bolesne. Za pośrednictwem wyobraźni i działań artystycznych powoływano do życia nie tyle nieobecny świat z przeszłości (nieobecny materialnie, ale obecny w rzeczywistości psychicznej miasta i niektórych jego mieszkańców), ile fakt, że ten świat uległ zagładzie i że lada chwila znikną jego pozostałości, a wraz z nimi szansa, że ktoś się o nie potknie i wysupła z nich mozolną pracą sztuki pracę pamięci”. | ||
Krystyna Piotrowska | Wyjechałem, wyjechałam bo... | 132 |
Krystyna Piotrowska | Jej włosy | 136 |
Tomasz Pobóg-Malinowski | Biogram | 138 |
Tomasz Pobóg-Malinowski | Środki wyrazu artystycznego zachodniej subkultury młodzieżowej w kontekście kierunków i tendencji w sztuce lat sześćdziesiątych | 141 |
Fragmenty pracy dyplomowej, którą autor obronił w łódzkiej Szkole Filmowej w 1974 roku. Opisuje w nich rozwijające się w latach 60. nurty kontrkulturowe, m.in. subkulturę bitników i hipisów, a także ich związki z polem sztuki – m.in. popartem, grafitti i teatrem alternatywnym. | ||
Tomasz Pobóg-Malinowski | Słowniczek wyrazów z gwary „Beat Generation” używanych potem przez młodzież hippisowską i studencką w latach sześćdziesiątych | 161 |
Fragmenty pracy dyplomowej, którą autor obronił w łódzkiej Szkole Filmowej w 1974 roku. Opisuje w nich rozwijające się w latach 60. nurty kontrkulturowe, m.in. subkulturę bitników i hipisów, a także ich związki z polem sztuki – m.in. popartem, grafitti i teatrem alternatywnym. | ||
Joanna Rajkowska | Biogram | 164 |
Joanna Rajkowska | Rydwan | 170 |
Eugeniusz Rudnik | Duma mnie rozpiera i zaczynam szeptać po cichu – jestem ważny | 173 |
Eugeniusz Rudnik | Eksplikacja – My | 178 |
Selected texts and manifestos by Eugeniusz Rudnik (1932-2016), acclaimed composer, sound editor, and pioneer of electronic music in Poland, referring to, i.a. his work at the Polish Radio Experimental Studio. | ||
Eugeniusz Rudnik | Wybór tekstów kompozytora i o nim | 180 |
Barbara Goshu | Pod parasolem miłości... | 186 |
Stanisław Chojnacki | O malarstwie Barbary i Worku Goshu | 188 |
Izabela Plucińska | Biogram | 190 |
Izabela Plucińska | Przyglądałam się sobie, jaka mogę być nowa... | 192 |
Blok tekstów poświęconych Izabeli Plucińskiej – polskiej artystce mieszkającej w Berlinie, autorce m.in. wielokrotnie nagradzanego filmu animowanego Jam Session. | ||
Izabela Plucińska, Kuba Grabski | Mogę zrobić wszystko, co sobie wymyślę – z Izabelą Plucińską rozmawia Kuba Grabski | 194 |
Blok tekstów poświęconych Izabeli Plucińskiej – polskiej artystce mieszkającej w Berlinie, autorce m.in. wielokrotnie nagradzanego filmu animowanego Jam Session. | ||
Piotr Matywiecki | Fotografia | 197 |
Adam Mazur | Europejczyków portret własny | 217 |
Autor przybliża koncepcję i problematykę dwóch wystaw portretu fotograficznego eksponowanych od 2015 i 2016 roku w europejskich metropoliach: FACES European Portrait Photography since 1990 oraz Mit anderen Augen. Das Porträt in der zeitgenössischen Fotografie. Odnosząc się do sposobów reprezentacji Wschodniej Europy oraz Polski autor zastanawia się nad przyczynami słabości polskiego portretu fotograficznego. Zarysowanie kontekstu historycznego polskiej fotografii portretowej po 1989 roku poprzedza analizę twórczości Krzysztofa Gierałtowskiego, który jako jedyny polski fotograf od lat 1960. nieprzerwanie zajmuje się portretem. Tekst kończy się analizą książki Portrety bez twarzy Gierałtowskiego, która jest manifestem i rozliczeniem artysty, który uważa się za wielkiego przegranego zachodzących zmian (zarówno politycznych, społecznych, jak i technologicznych). | ||
Zbigniew Benedyktowicz, Krzysztof Gierałtowski | Dlaczego portret bez twarzy? – zapis rozmowy | 225 |
Rozmowa wokół wystawy i albumu Portret bez twarzy Krzysztofa Gierałtowskiego, prezentujących serię zdjęć wybitnych postaci polskiej kultury i polityki. Na marginesach opowieści o okolicznościach powstawania poszczególnych zdjęć artysta zdradza tajniki warsztatu, budując obraz charakterystycznej dla niego stylistyki fotografii kreacyjnej. | ||
Antoni Kroh, Barbara Magierowa | Polacy i Polska fragmenty Prywatnego leksykonu Współczesnej Polszczyzny | 243 |
Antoni Kroh, Barbara Magierowa | Pałac Kultury i jego otoczenie w mowie polskiej | 259 |
Łucja Iwanczewska, Ewelina Godlewska-Byliniak, Marta Kufel | Kantor. Teoremat ocalenia – zapis dyskusji | 261 |
Paweł Próchniak | Miejsca nieistnienia wypisy | 271 |
Jacek Gernat | Morskie i pomorskie pomniki Władysława Hasiora | 279 |
Po 1945 r. krajobraz kulturowy Pomorza wzbogacił się o liczne pomniki, które były istotnym elementem propagandowym kształtowania przez władze komunistyczne nowej, polskiej tożsamości tych ziem, czemu służyła ikonografia monumentów, związana z morzem oraz dotyczącej ziem Pomorza i ich łączności z Macierzą, przywróconą dzięki walce zbrojnej. Z tą symboliką wiąże się twórczość pomnikowa Władysława Hasiora (1928-1999), autora trzech nowatorskich koncepcji monumentów przeznaczonych dla Pomorza. Pierwszą koncepcją pomnikową Hasiora związaną z Pomorzem był niezrealizowany projekt konkursowy opracowania architektoniczno-urbanistycznego oraz plastycznego zagospodarowania terenu Westerplatte w Gdańsku z 1963 r. Złożone z dwóch pomników założenie miało odwoływać się do wyzwolenia Wybrzeża, powrotu Polski nad morze oraz martyrologii obrońców Westerplatte, co występuje również w ikonografii wielu innych pomorskich pomników fundacji komunistycznych władz. Zarazem nowatorski pomysł kompleksowego zagospodarowania terenu Westerplatte wyprzedzał swoje czasy, będąc trudnym do realizacji w ówczesnych warunkach. Kolejną nowatorską kreacją o tematyce związanej z morzem stanowi projekt szklanego pomnika Tym, co w morzu, powstały w kilku wersjach, których zasadniczym elementem było szklane akwarium wypełniane wodą, stojące na czterech szklanych kolumnach oraz umieszczona w jego wnętrzu model zatopionego okrętu. Wśród różnych wariantów pomnika uwagę zwracają projekty z lat 1965-1966, w tym modele monumentów przewidzianych dla Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Szczecina, wzbogacone motywem znicza płonącego na powierzchni wody pomiędzy krzyżami. W symbolice tych projektów istotne są odwołania się do ikonografii związanej z morzem oraz martyrologią, zarówno poprzez motywy okrętowe, krzyże, jak i wprowadzone żywioły wody i ognia. Wskazują one na przeznaczenie projektowanego pomnika dla polskich miast nad Bałtykiem. Jedynym zrealizowanym projektem jest pomnik Tym, którzy walczyli o polskość i wolność ziem Pomorza w Koszalinie z lat 1977-1980, jedno z najważniejszych dzieł pomnikowych w twórczości Hasiora. Koszalińska realizacja swoją ikonografią bliska jest propagandowej narracji historycznej PRL, dotyczącej wyzwolenia Pomorza przez Wojsko Polskie (postaci orłów-żołnierzy na „rydwanach bojowych”) oraz jego kolonizacji przez polskich pionierów (maszyny rolnicze). Równocześnie podpalana ogniem wielofigurowa kompozycja, łącząca elementy widowiska parateatralnego, jest pomysłem niespotykanym w polskiej rzeźbie pomnikowej. W pomniku koszalińskim udało się artyście zawrzeć w motywie orłów dramatyczne treści o tematyce patriotycznej i społecznej, do czego dążył od początku swoich eksperymentów z przedstawieniami ptaków w latach 70. Interesująca jest również historia odbioru koszalińskiego pomnika, z początku negatywnie kojarzonego z władzą komunistyczną, w ostatnich latach jednak dowartościowanego i uznanego jako wybitne dzieło sztuki, i wizytówka Koszalina. Związane z Pomorzem koncepcje pomnikowe Hasiora wykorzystują motywy bliskie propagandowej ikonografii innych pomorskich pomników okresu PRL, zarazem wysoka klasa artystyczna i oryginalność kreacji artysty pozwalają zaryzykować stwierdzenie, że doniosły, historyczny temat był dla rzeźbiarza pretekstem, pozwalającym na zrealizowanie w pomniku swoich nowatorskich pomysłów, co ostatecznie powiodło się w wypadku koszalińskich Ptaków. | ||
Krystyna Czerni | Wypracowanie domowe | 291 |
Janusz Lachowski | Nowe perspektywy badań nad dorobkiem artystycznym Franciszki i Stefana Themersonów. Przypadek twórczości filmowej | 299 |